Metbugat habarnamasy

Garaşsyzlygynyň dowamynda Bitarap Türkmenistan döwletiň we jemgyýet durmuşynyň ähli ugurlarynda açyk we öňünden aýdyp boljak içerki we daşary syýasaty alyp bardy.

Şol bir wagtyň özünde, biziň döwletimiz döwlet gurluşynyň esaslaryny berkitmäge, köp ugurly ykdysady ulgamy döretmäge, möhüm sosial meseleleri çözmäge we ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli we uzak möhletli milli maksatnamalary durmuşa geçirmegiň ugrunda Türkmen halky berk dur.

Şeýle progressiw we täsirli içerki ösüşiň möhüm faktorlaryndan biri, Türkmenistanyň ýörelgelerine we kadalaryna esaslanýan paýhasly, deňagramly we aç-açan daşary syýasaty netijesinde amala aşyrylýan iň amatly daşarky şertleriň döredilmegi bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasy, döwletleriň biri-birine deňligi we birek-birege hormat goýmagy esasy orny eýeleýär. Bu möhüm düzgünlere esaslanyp, bitarap türkmen döwleti, Milletler Bileleşigine agza bolan 30 ýyldan gowrak wagtyň dowamynda halkara gatnaşyklar ulgamynyň ösmegine, BMG baradaky kararlaryň işlenip düzülmegine we durmuşa geçirilmegine uly goşant goşdy. Häzirki wagtda global gün tertibindäki meseleleriň giň topary bolan bu ugurlardan biri energiýanyň durnuklylygy we howpsuzlygy, halkara energiýa hyzmatdaşlygyny has-da gowulandyrmakdyr.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy bilen häzirki döwürde halkara energiýa hyzmatdaşlygy barada düýpgöter täze düşünjäniň döredilendigini aýratyn bellemek gerek. Onuň özeni deň hukuklary we mümkinçilikleri üpjün etmek, şeýle hem energiýa öndürijileriniň, üstaşyr geçýän ýurtlaryň we dünýä bazarlarynda sarp edijileriň bähbitlerine hormat goýmakdy.

Bu strategiýany durmuşa geçirip, BMG Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek: 2008-nji ýylyň dekabrynda we 2013-nji ýylyň maý aýynda energiýa çeşmeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi we durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekdäki roly biragyzdan kabul etdi.

Energetika pudagynda köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmek ugruny yzygiderli dowam etdirýän şu ýylyň sentýabr aýynda Türkmenistan BMG Baş Assambleýasynyň 78-nji mejlisinde ileri tutýan wezipelerinde “Durnukly, durnukly we ygtybarly energiýa” täze karary kabul etmegiň mümkinçiligine garamagy teklip etdi. “Hereketi we durnukly ösüşi üpjün etmekdäki esasy roly " karar taslamasy 2025-nji ýylda Türkmenistanda “Hemmeler üçin durnukly energiýa” halkara forumyny geçirmek mümkinçiligini göz öňünde tutýar.

Türkmenistanyň energiýa pudagyndaky dünýä ähmiýetli teklipleri, dünýä jemgyýetçiliginiň kabul eden kararlarynda öz beýanyny tapdy we durmuşa geçirmegini dowam etdirýär, şol bir wagtyň özünde Türkmenistan-Hytaý ýaly energiýa geçiriji turbalar hem bar. Türkmenistan-Eýran gaz geçirijileri, Türkmenistan-Owganystan-Päkistan-Hindistan gaz geçirijisi, Türkmenistandan Eýrana we Owganystan ugruna ýokary woltly elektrik liniýalary, soňra bolsa Pakistana giriş.

Ýokardaky we beýleki taslamalaryň durmuşa geçirilmegi, Türkmenistanyň energiýa üpjünçiligini Ýewraziýa yklymynyň dürli sebitlerine diwersifikasiýa etmek ýörelgesine esaslanýar.

Bu ýerde daşary ýurtlar we kompaniýalar bilen köp ýyllyk bilelikdäki işleriň dowamynda öz ýurdumyzyň birek-birege ynam, hormat, hoşniýetli goňşuçylyk we aç-açanlyk ýörelgeleri esasynda iş alyp barýan jogapkärli we ygtybarly hyzmatdaş hökmünde özüni tanadandygyny bellemek gerek.

Hut şu nukdaýnazardan Türkmenistan häzirki wagtda halkara energiýa hyzmatdaşlygynyň geografiýasyny giňeldýär.

Täze geljegi uly hyzmatdaşlaryň arasynda Türkmen tarapy Uzakn we Ýakyn Gündogardan, Günorta we Günorta-Gündogar Aziýadan birnäçe döwleti göz öňünde tutýar, bu energiýa ölçeginde Türkmenistan bilen netijeli işleşmekde uly gyzyklanma we ýokary başlangyç görkezýär.

Şolaryň arasynda Yrak Respublikasyny aýratyn bellemeli. Bilşiňiz ýaly, bu ýurduň energiýa bloklarynyň ministrlikleriniň we bölümleriniň ýolbaşçylaryndan we hünärmenlerinden ybarat Yrakdan gelen ýokary derejeli delegasiýa 2023-nji ýylyň awgust aýynda Aşgabat şäherine baryp, Türkmenistan bilen, esasanam gaz pudagy bilen gepleşikler geçirdi.

Ikitaraplaýyn energiýa gepleşiklerini dowam etdirmegiň çäginde Döwlet ministri - "Türkmengaz" döwlet konserniniň başlygy Türkmen delegasiýasy şu ýylyň 5-nji oktýabryndan 8-nji oktýabry aralygynda Bagdada iş sapary bilen bardy.

Saparyň dowamynda Türkmenistanyň wekillerini Yrak Respublikasynyň premýer-ministri Muhammet Şia al-Sudani kabul etdi. Duşuşykda Yrak hökümetiniň başlygy öz ýurdunyň Türkmenistan bilen hemmetaraplaýyn we özara peýdaly gatnaşyklary ösdürmäge taýýardygyny we energiýa komponentiniň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň birine öwrüljekdigini aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň döwlet energiýa gurluşlarynyň arasynda gazanylan ylalaşyklary gutlady we amaly durmuşa geçirilişiniň ir başlanjakdygyna ynam bildirdi.

Türkmen delegasiýasy elektrik ministri Ziad Ali Fadel bilen jikme-jik gepleşikler geçirdi, gepleşikleriň dowamynda Yraga türkmenleriň tebigy gazyny ibermek bilen baglanyşykly birnäçe meseleler konstruktiw ara alnyp maslahatlaşyldy.

Hususan-da, Yrak hyzmatdaşlary SWAP meýilnamasy boýunça goňşy Eýran Yslam Respublikasynyň çäginden azyndan 5 ýyl dowam edip biljek uzak möhletleýin şertnamalar esasynda Türkmenistandan Yraga gaz bermäge gyzyklanma bildirdiler. Şol bir wagtyň özünde, Yrak tarapy her ýyl 10 milliard kub metr mukdarda türkmen tebigy gazyny kabul etmäge taýyn bolar.

Mundan başga-da, taraplar gaz pudagynda geljekde bilelikdäki işler üçin kanuny, täjirçilik, maliýe we guramaçylyk şertleri barada jikme-jik pikir alyşdylar.

Gepleşikleriň netijesinde “Türkmengaz” döwlet konserni bilen Yrak Respublikasynyň Elektrik ministrliginiň arasynda özara düşünişmek Memorandumyna gol çekildi.

 

Taraplar şu ýylyň 25-27-nji oktýabrynda “Türkmenistanyň nebit we gazy - 2023” atly halkara sergi we konferensiýanyň çäginde Aşgabatda gepleşikleri dowam etdirmek barada ylalaşdylar.

Ýokardakylara esaslanyp, energiýa pudagyndaky halkara hyzmatdaşlygynyň baý we oňyn tejribesine bil baglap, uglewodorod baýlyklarynyň ägirt uly gorlaryna eýe bolup, potensial hyzmatdaşlarynyň giň toparyna eýe bolup, Türkmenistanyň syýasatyny berk we yzygiderli alyp barjakdygyny bellemelidiris. milli gaz pudagyny ösdürmek, köp görnüşli turbageçiriji infrastrukturasyny giňeltmek, gaz pudagynda halkara düzgünleri we tejribeleri esasynda Türkmen tebigy gazyny gyzyklanýan ýurtlara we kompaniýalara ikitaraplaýyn peýdalandyrmak ýaly energiýa üpjünçiligini dünýä bazarlaryna mundan beýläk-de diwersifikasiýa etmek bolup duryar.